Kolbuszowa

Co to jest stowarzyszenie zwykłe? Jak się je tworzy i jak działa?

Stowarzyszenie zwykłe jest określane jako „uproszczona formuła stowarzyszenia”. Nie ma ono osobowości prawnej. Realizuje cel społeczny, w oparciu o uchwalony regulamin. Stowarzyszenia zwykłe nie rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym, tylko u starosty.

Działanie stowarzyszeń zwykłych reguluje ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Założenie stowarzyszenia zwykłego jest prostsze niż utworzenie stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS. By je powołać wystarczą już trzy osoby – pełnoletnie, posiadające obywatelstwo polskie i niepozbawione praw publicznych. Osoby prawne takie jak firmy, spółki czy inne organizacje pozarządowe nie mogą być założycielami stowarzyszenia zwykłego; co więcej – nie mogą być również członkami takiej organizacji, ponieważ w stowarzyszeniu zwykłym mogą zrzeszać się jedynie osoby fizyczne. Te zasady nie zostały zmienione w nowelizacji ustawy Prawo o stowarzyszeniach.
 

Jak założyć stowarzyszenie zwykłe?

Założyciele, czyli co najmniej 3 osoby zbierają się na spotkaniu (zebraniu) i decydują o:
- założeniu stowarzyszenia zwykłego
- przyjęciu regulaminu
- wyborze przedstawieciela albo zarządu
Dodatkowo jeśli członkowie chcą mają możliwość wyboru komisj rewizyjnej. Warunkiem jest określenie zasad jej wyboru oraz kompetencji w regulaminie stowarzyszenia zwykłego.

Na spotkaniu założyciele podpisują się także na liście członków założycieli. Ma ona zawierać: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczny podpis. Dobrze, aby na początku listy było oświadczenie o spełnianiu warunków ustawowych przez poszczególnych członków (osboa fizyczna, niepozbawiona praw publicznych). Lista założycieli jest załącznikiem do wniosku o rejestrację stowarzyszenia. 

Co powinien zawierać regulamin?
Regulamin stowarzyszenia zwykłego jest podstawowym dokumentem określającym zasady działania stowarzyszenia. Minimalna zawartość regulaminu wynika z art. 40 ust. 2 ustawy Prawo o stowarzyszenaich. Zgodnie z tym regulamin powinien zawierać informacje o:
- nazwie
- celu lub celach i środkach działanie
- terenie działania i siedzibie
- sposobie nabycia i utraty członkostwa
- zasadach wyboru przedstawiciela lub zarządu
- zasadach zmiany regulaminu
- zasadach rozwiązania stowarzyszenia zwykłego

Przykładowy wzór regulaminu stowarzyszenia zwykłego dostępny jest tutaj: stowarzyszenie zwykłe - wzory dokumentów.

Stowarzyszenie zwykłe rejestruje się w ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę powiatu na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia zwykłego. 

Aby stowarzyszenie zwykłe zostało wpisane do ewidencji stowarzyszeń zwykłych, przedstawiciel albo zarząd musi złożyć odpowiednie dokumenty (art. 40 ust. 5):

• wniosek o wpisanie do ewidencji stowarzyszeń zawierający datę jego sporządzenia, nazwę urzędu, do którego jest kierowany (starosty), adres siedziby stowarzyszenia, podpis przedstawiciela albo wszystkich członków zarządu. Nie ma wzoru takiego wniosku o wpisanie do ewidecji stowarzyszeń zwykłych. 
• regulamin działalności;
• protokół, dokument z zebrania założycielskiego z informacjami o założeniu stowarzyszenia zwykłego, przyjęciu regulaminu działalności, o wyborze przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie albo wyborze zarządu stowarzyszenia zwykłego. W praktyce najlepiej, by decyzje te miały postać uchwał. Jeśli w zebraniu założycielskim bierze udział więcej osób niż minimalna 3 warto rozważyć wybór przewodniczącego i protokolanta, którzy będą podpisywali zarówno protokół jak i załączone do niego uchwały. W przypadku braku wkazania takich osób warto by dokumenty podpisały wszyscy uczestniczy spotkania.
• lista założycieli zawierająca ich imiona i nazwiska, daty i miejsca urodzenia, adresy zamieszkania, własnoręczne podpisy. Dodatkowo rekomendujemy, by na liście podawany był numer PESEL - trzeba go zgłosic do urzędu w przypadku wyboru do władz stowarzyszenia zwykłego np. na przedstawiciela albo członka zarządu. Dobrze, by na początku listy było oświadczenie o spełnianiu warunków ustawowych przez poszczególnych członków (osboa fizyczna, niepozbawiona praw publicznych),
• dane przedstawiciela albo członków zarządu - imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL
• adres siedziby -  najprościej, by informacja o adresie siedziby pojawiła się w protokole bądź w uchwale o założeniu stowarzyszenia zwykłego. 

Stowarzyszenia zwykłe:

• mają prostszą strukturę organizacyjną;
• nie mają osobowości prawnej;
• wiążą się z mniej zawiłymi formalnościami przy zakładaniu.

Działalność - co może, a czego nie może zrobić stowarzyszenie zwykłe? 

Nowelizacja ustawy Prawo o stowarzyszeniach obowiązująca od 20 maja 2016 r. przyniosła prawdziwą rewolucję związaną z możliwościami działania stowarzyszeń zwykłych znacznie je poszerzając. Stowarzyszenia takie nadal nie mają osobowości prawnej ale mogą zaciągać zobowiązania, nabywać prawa, pozywać i być pozywane (art. 40 ust. 1a).

Stowarzyszenia zwykłe mogą korzystać z różnych źródeł finansowania (art. 42 ust. 2 i 3). Są to: składki członkowskie, darowizny, spadki, zapisy, dochody z majątku stowarzyszenia, ofiarność publiczna (zbiórki publiczne) oraz dotacje. 

Inne uprawnienia to możliwość uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego a także możliwość przekształcenia stowarzyszenia zwykłego w rejestrowe (to będzie możliwe dopiero od 1 stycznia 2017r.).

Stowarzyszenia zwykłe nadal nie może:
- powoływać swoich oddziałów terenowych,
- łączyć się w związki stowarzyszeń,
- zrzeszać osób prawnych (np. innych stowarzyszeń, firm itp.)
- prowadzić działalności odpłatnej pożytku publicznego,
- prowadzić działalności gospodarczej.

Portal organizacji pozarządowych

www.ngo.pl

Sąd Rejonowy w Rzeszowie

XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego

ul. gen. J. Kustronia 4

35 – 303 Rzeszów