Kolbuszowa

Puszcza Sandomierska niegdyś trudna do przebycia, kryła w sobie wiele tajemnic. Była źródłem bogactwa i szczególnym zbiorem cennych zasobów przyrodniczych. Mimo dużej ingerencji człowieka w świat przyrody oraz znacznemu zmniejszeniu wielkości kompleksów leśnych zachowała do dziś niebywałą różnorodność świata żywych. Wiele siedlisk i zbiorowisk uważa się obecnie za bardzo cenne nie tylko w skali kraju ale również całej Europy. Bardzo rzadkie gatunki zwierząt i roślin można spotkać jeszcze w tutejszych ostępach leśnych. Niestety położenie wielu aglomeracji miejskich takich jak Rzeszów, Tarnobrzeg, Mielec, Stalowa Wola stwarza zagrożenie dla przyrody przez zwiększoną presję ze strony ich mieszkańców.

                Wyraźny wzrost zainteresowania społeczeństwa wypoczynkiem na łonie natury zaobserwowano od kilkunastu lat. Popularne stały się wyjazdy do nieodległych lasów na zbiór owoców  runa, pięknie ozdabiające swoim wyglądem grzyby, długie spacery, aktywny i bierny wypoczynek. Rowerzyści chętniej przemierzają setki kilometrów po puszczańskich ostępach. Wyraźnie można zaobserwować zwiększony ruch turystyczny w weekendy bez względu na pory roku oraz w okresach przerw w nauce szkolnej. Wychodząc naprzeciw potrzebom społecznym od 2000 roku rozpoczęto wyznaczać w Puszczy Sandomierskiej szlaki piesze i trasy rowerowe, tworzyć ścieżki przyrodnicze oraz przygotowywać miejsca postoju dla pojazdów. Obserwując zwiększone zainteresowanie wszelkimi formami wypoczynku na „świeżym powietrzu” zwrócono uwagę na dalszą potrzebę utrzymania w dobrym stanie istniejących obiektów oraz stworzenie nowej potrzebnej małej infrastruktury. Nadrzędnym zadaniem była poprawa regulacji ruchu turystycznego tak, aby ochronić wiele perełek Puszczy Sandomierskiej.

 Na początku 2008 roku w Kolbuszowej zebrała się grupa osób, która dostrzegła problem ochrony wielu cennych miejsc i przystąpiła do opracowania wspólnego projektu regulacji ruchu turystycznego. Powstaniem trudnego projektu zajęli się  Natalia Wrona z Nadleśnictwa Kolbuszowa, Stanisław Kogut z Nadleśnictwa Głogów, Eryk Maziarski z Nadleśnictwa Mielec, Tomasz Maślach z Nadleśnictwa Rudnik, Arnold Cholewa z Nadleśnictwa Nowa Dęba, Artur Plizga z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej i Krzysztof Matejek z Urzędu Miasta w Kolbuszowej.  Założenia koncepcyjne miały na celu połączenie jednym wielkim szlakiem Puszczy Sandomierskiej wszystkich ścieżek przyrodniczych, parkingów i miejsc odpoczynku  tak aby ochronić wiele stanowisk rzadkich roślin i zwierząt przed niepotrzebną wizytą człowieka. Zaplanowane działania miały odciążyć ruch turystyczny od miejsc występowania kraski, bielika, derkacza, bociana czarnego, orlika krzykliwego, jelonka rogacza, kozioroga dębosza, wawrzynka główkowego, pachnicy dębowej i biegacza urozmaiconego. Projektowana mała infrastruktura musiała być tak zlokalizowana aby była łatwo i powszechnie dostępna dla społeczeństwa oraz oczywiście co jest równie istotne dla wszystkich bezpłatna. Uwieńczeniem prac było powstanie bogatego projektu pod nazwą roboczą „Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej”. Projekt objął swoim zasięgiem 129 116 ha obszaru chronionego w ramach obszaru Natury 2000. Zaplanowano wybudować 2 nowe ścieżki, 12 miejsc postoju, natomiast zająć się modernizacją 17 ścieżek przyrodniczych i 7 miejsc postoju pojazdów. Łączna długość ścieżek przyrodniczych będzie wynosić 174 kilometry.  Na tych obiektach zostaną ustawione licznie stoły, ławki, zadaszenia i tablice informacyjne. Wszystkie obiekty punktowe według projektu mają zostać połączone jednym wielkim przyrodniczym szlakiem o łącznej długości ponad 300 kilometrów, któremu nadano nazwę „Puszczy Sandomierskiej”. Zaplanowano również wiele działań ochronnych miedzy innymi takich jak wieszanie budek lęgowych, dokarmianie i monitoring kraski, pozostawianie drewna martwego dla pachnicy dębowej i biegacza urozmaiconego oraz ograniczenie wjazdu na cenne przyrodniczo miejsca. Wszystkie zadania ujęte w projekcie zaplanowano do wykonania w 2009 i 2010 rok. Wyceniono je na prawie 2,5 miliona złotych. Przygotowany projekt otrzymał pozytywną opinię Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Rzeszowie.

W październiku 2008 roku postanowiono przygotowany projekt zgłosić do konkursu ogłoszonego przez Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych w ramach przedsięwzięcia współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach V Osi Priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pod tytułem „Budowa i modernizacja małej infrastruktury służącej zabezpieczeniu obszarów chronionych przed nadmierną presją turystów”. Do konkursu zgłoszono 14 projektów z całego kraju na łączną kwotę ponad 21 milionów złotych. Jednak na zwycięzców tego konkursu przewidziano kwotę tylko 6 milionów złotych. Więc konkurencja wśród beneficjentów była naprawdę duża. Projekty przechodziły dwu stopniową ocenę formalną i merytoryczną. Na początku lutego przedstawiono wyniki oceny merytorycznej, gdzie nasz projekt znalazł się w trójce na liście podstawowej wniosków przewidzianych do dofinansowania.  

Gratulując twórcom projektu „Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej” wielkiego sukcesu. Życzę realizatorom przedsięwzięcia równie wielkiego zapału i jak najmniej przeszkód, bo przecież jest to jeden z trzech projektów w kraju, który jest przewidziany do wykonania.

Bartłomiej Peret