Miejsca Pamięci
MIEJSCA PAMIĘCI W POWIECIE KOLBUSZOWSKIM
- Tablica upamiętniająca żołnierzy Armii Kraków-Karpaty, poległych w bohaterskim boju z najeźdźcą hitlerowskim pod Kolbuszową 9 września 1939 r. - umieszczona na froncie Zespołu Szkół Technicznych w Kolbuszowej.
- Tablica, upamiętniająca żołnierzy z powiatu kolbuszowskiego poległych w 1944 r. w II Korpusie Polskim podczas bitwy o Monte Cassino - umieszczona na froncie Zespołu Szkół Technicznych w Kolbuszowej.
- Tablica poświęcona Prezydentowi RP Lechowi Kaczyńskiemu, jego małżonce, gen. Bronisławowi Kwiatkowskiemu - naszemu rodakowi, osobom związanym z Podkarpackiem oraz wszystkim, którzy zginęli w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r. - umieszczona na froncie Zespołu Szkół Technicznych w Kolbuszowej.
- Tablica, upamiętniająca poświęcenie kamienia węgielnego pod budynek Starostwa Powiatowego w Kolbuszowej przez Ojca Świętego Jana Pawła - parter budynku.
- Pomnik Stanisława Serafina, żołnierza Korpusu Ochrony Pogranicza, który poległ w potyczce z Litwinami na pograniczu - Dzikowiec.
- Pomnik, poświęcony nauczycielom Szkoły Podstawowej w Dzikowcu, bohaterom, patriotom i obrońcom Ojczyzny. Pomnik znajduje się na placu Szkoły Podstawowej w Dzikowcu. Został odsłonięty i poświęcony 9 czerwca 2009 w roku, w 70. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej.
- Głaz pamięci oficerów Wojska Polskiego, zamordowanych w 1940 rok przez sowieckich oprawców - plac Szkoły Podstawowej w Dzikowcu.
- Tablica upamiętniająca 100. rocznicę Odzyskania Niepodległości - plac Urzędu Gminy Dzikowiec.
- Pomnik ks. Stanisława Sudoła - umieszczony na placu Szkoły Podstawowej w Dzikowcu we wrześniu 2002 roku, autorstwa krakowskiego artysty Czesława Dźwigaja.
- Figura, upamiętniająca konfederatów barskich poległych w 1771 r. w potyczce z Moskalami pod Hutą Komorowską, wzniesiona w 1788 r. Na wysokim postumencie umieszczono rzeźbę Najświętszej Marii Niepokalanie Poczętej. Figura znajduje się na terenie przykościelnym w Majdanie Królewskim.
- Mogiły Żołnierzy WP oraz mogiły Ofiar Terroru - cmentarz parafialny w Majdanie Królewskim.
- Zbiorowa mogiła ofiar obozu pracy - Huta Komorowska. W latach 1941 – 44 na terenie wsi funkcjonował obóz pracy. Najpierw dla Żydów, później także dla Polaków. Osadzeni w nim ludzie, ginęli w wyniku ciężkiej pracy oraz warunków bytowych. Pomordowanych chowano w zbiorowych grobach. Pamięci ich poświęcony jest pomnik otoczony metalowymi słupkami, połączonymi łańcuchem. Na środkowym z trzech elementów tworzących bryłę pomnika, umieszczona jest tablica z czarnego tworzywa z napisem: OFIAROM MĘCZEŃSTWA DOKONANEGO NA 700 OBYWATELACH POLSKICH PRZEZ FASZYSTÓW HITLEROWSKICH W LATACH 1942 – 43, SPOŁECZEŃSTWO GROMADY MAJDAN, HUTA KOMOROWSKA DN. 6.11.1966.
- Dwie mogiły zbiorowe Żydów - ofiar terroru - Kolbuszowa. Mogiły znajdują się na cmentarzu wyznania mojżeszowego przy ul. Krakowskiej. Są to dwie mogiły zbiorowe otoczone betonowym obramowaniem. Oprócz mieszkańców Kolbuszowej pochowano tutaj szczątki Żydów ekshumowane z okolicy m.in. z miejscowości Zapole. U szczytu ustawiony jest wspólny dla obu mogił cokół z tablicą pamiątkową o treści: OBYWATELE POSLCY NARODOWOŚCI ŻYDOWSKIEJ, OFIARY TERRORU FASZYSTOWSKIEGO Z 1943, KOLBUSZOWA 1958, SPOŁECZEŃSTWO.
- Mogiła zbiorowa żolnierzy Armii Krajowej - ofiar komunizmu - Kolbuszowa. Mogiła zbiorowa znajduje się na terenie cmentarza parafialnego przy ul. Narutowicza, pochowano tutaj 8 żołnierzy Armii Krajowej. Pierwotnie miejsce ich spoczynku było ziemnym grobem, na którym ustawiony był betonowy nagrobek zwieńczony krzyżem betonowym z tablicą u podnóża. Później umocowano drugą tablicę inskrypcyjną. Kilka lat temu, staraniem środowisk kombatanckich, na mogile ustawiono nowy, pełny nagrobek lastrykowy zwieńczony pionową płytą z tablica inskrypcyjną o treści: TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE ODDZIAŁU WOJCIECHA LISA, KTÓRZY POLEGLI W WALCE Z KBW I UB W TOPOROWIE 25.XI.1946R.: PPOR. TADEUSZ JAWORSKI, ST. SIERŻ. JÓZEF MROZIK, KPR. WOJCIECH GŁOWIENKA, SZER. MICHAŁ CHŁOPEK, SZER. ANTONI RZEŹNIK, SZER. TADEUSZ SZYNDLER, SZER. STANISŁAW URBANIAK, SZER. STANISŁAW LIS - NIECH SPOCZYWAJĄ W POKOJU.
- Mogiła zbiorowa braci Adamczyk - ofiar terroru - Raniżów. 13 lipca 1943 roku funkcjonariusza gestapo, żandarmerii niemieckiej i żołnierze Werhmachtu przeprowadzili pacyfikację miejscowości Staniszewskie. Aresztowano dziesięć osób podejrzanym o współpracę z ruchem oporu. Poddano ich torturom w budynku szkoły, a następnie rozstrzelano w lesie. Pierwotnie pochowani na miejscu egzekucji, po wojnie zostali ekshumowani i przeniesieni na cmentarz parafialny przy ul. Armii Krajowej. Rodziny pochowały zwłoki ofiar w dwóch mogiłach zbiorowych oraz trzech indywidualnych. Na niewielkiej mogile zbiorowej ustawiony jest lastrykowy nagrobek z tablicą: LUDWIK I JAN ADAMCZYK, ZGINĘLI 13 VII 1943, PANIE OKAŻ IM SWE MIŁOSIERDZIE.
- Mogiła zbiorowa ofiar terroru - Raniżów. 13 lipca 1943 roku funkcjonariusza gestapo, żandarmerii niemieckiej i żołnierze Werhmachtu przeprowadzili pacyfikację miejscowości Staniszewskie. Aresztowano dziesięć osób podejrzanym o współpracę z ruchem oporu. Poddano ich torturom w budynku szkoły, a następnie rozstrzelano w lesie. Pierwotnie pochowani na miejscu egzekucji, po wojnie zostali ekshumowani i przeniesieni na cmentarz parafialny przy ul. Armii Krajowej. Rodziny pochowały zwłoki ofiar w dwóch mogiłach zbiorowych oraz trzech indywidualnych. Grób zbiorowy ma formę betonowego obramowania wypełnionego ziemią. Na szczycie umieszczono metalowy krzyż. Po jego bokach umieszczone są płyty z ozdobnymi kulami na szczycie. Kiedyś obie płyty łączyła tablica inskrypcyjna o treści: MARCIN JUREK LAT. 65, CÓRKA MARIA LAT. 22, SYN JÓZEF LAT. 20, POMYKAŁA JAN LAT. 30, ADAMCZYK JAN LAT. 18, ADAMCZYK LUDWIK LAT. 22. PRZEWIEZIENI ZE WSI STANISZEWSKIE, ZGINĘLI Z RĄK OKUPANTA, BOŻE ZBAW ICH DUSZE. Obecnie pozostał po niej jedynie ślad. Grób ogólnie znajduje się w złym stanie technicznym. Wymieni na tablicy bracia Adamczykowie pochowani są w osobnym grobie.
- Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego - Kolbuszowa. Kwatera żołnierzy WP poległych we wrześniu 1939 roku w obronie Kolbuszowej znajduje się na terenie cmentarza parafialnego przy ul. Narutowicza. Pierwotnie kwatera była otoczona betonowym krawężnikiem, na którym ustawione były metalowe słupki połączone łańcuchem. W 1953 roku pochowano tutaj 2 osoby ekshumowane z Kolbuszowej i Weryni. W 1969 dokonano kolejne dochówku, w grobie złożono szczątki 6 żołnierzy z mogiły z terenu cmentarza oraz 1 z Weryni. Ogólnie w grobie pochowanych było 108 osób. Oprócz niej na cmentarzu znajdowała się jeszcze jedna mogiła zbiorowa oraz indywidualna, w której pochowano dowódcę obrony Kolbuszowej. W 1984 roku przeprowadzono remont obiektu nadając mu obecny wygląd. Zlikwidowano wtedy pozostałe mogiły żołnierzy WP i utworzono jedna, dużą kwaterę, w której pochowanych jest ostatecznie 124 żołnierzy, w tym 40 zidentyfikowanych. W chwili obecnej kwaterę tworzą dwie mogiły otoczone obramowaniem, obłożonym płytami lastrykowymi. W centralnej części, w specjalnej wnęce umieszczony jest symboliczny znicz. Na szczycie obramowania umieszczone są cztery granitowe płyty z nazwiskami pochowanych. Po pięć na płycie, wyjątek stanowi tutaj pierwsza płyta z prawej strony, gdzie po 4 nazwiska umieszczona jest informacja, że w mogile pochowano także 85 zwłok NN, jednak w 1997 roku ustalono jedno nazwisko, w związku z tym ilość nierozpoznanych zmniejszyła się do 84 osób, jednak nie zostało ono umieszczone na płytach imiennych. Pomiędzy nimi ustawione są trzy krzyże. W ten sam sposób urządzona jest druga mogiła. Akcent centralny kwatery stanowi pomnik ustawiony pomiędzy nimi. Jest to betonowy sarkofag ustawiony na postumencie. Na szczycie, poduszka i symboliczny żołnierski hełm. Poniżej znajduje się metalowy krzyż Virtuti Militari. Na szczycie tablica z czarnego granitu: TU SPOCZYWA 124 ŻOŁNIERZY, W TYM 84 NIEZNANYCH. Poniżej we wnęce umieszczony jest żołnierski orzełek z metalu (pierwotnie był tutaj biały orzeł bez korony i napis: 9.IX.1939 ZA OJCZYZNĘ, wystrój zmieniono podczas ostatnich prac konserwacyjno – remontowych). Poniżej, u podnóża pomnika, ustawiona jest duża granitowa tablica z inskrypcją: CHWAŁA POLEGŁYM W WALKACH Z HITLEROWSKICH NAJEŹDŹCĄ, W OBRONIE KOLBUSZOWEJ DN. 9.IX.1939 R.
- Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego z II wojny światowej - Majdan Królewski. Kwatera, zlokalizowana w obrębie cmentarza parafialnego, to dwie ziemne mogiły zbiorowe, o powierzchni 40 m2, otoczone betonowym krawężnikiem. Pochowano tutaj nieznaną liczbę niezidentyfikowanych żołnierzy polskich poległych w walkach z Niemcami podczas II wojny światowej. Na mogiłach ustawione są metalowe krzyże. Poniżej wyższego znajduje się niewielki betonowy cokół z godłem orła, poniżej napis: KU PAMIĘCI ŻOŁNIERZY W.P., POLEGŁYCH W OBRONIE OJCZYZNY W LATACH 1939 – 1944.
