Położenie
Położenie i rzeźba terenu
Powiat kolbuszowski leży w północno - zachodniej części województwa podkarpackiego. Sąsiaduje z następującymi powiatami:
- od północy z tarnobrzeskim i stalowowolskim
- od wschodu z niżańskim i rzeszowskim
- od południa z rzeszowskim i ropczycko-sędziszowskim
- od zachodu z mieleckim.
W skład powiatu kolbuszowskiego wchodzą gminy: Cmolas, Kolbuszowa, Majdan Królewski, Niwiska, Dzikowiec oraz Raniżów. Powiat Kolbuszowski obejmuje swoim zasięgiem znaczną część Płaskowyżu Kolbuszowskiego, od strony północnej niewielką część Równiny Tarnobrzeskiej. Takie usytuowanie powiatu sprawia, że jest to teren niezbyt zróżnicowany pod względem ukształtowania powierzchni. Powiat ma zdecydowanie charakter równinny o słabo urzeźbionej powierzchni, tylko miejscami pofałdowanej. Średnie wysokości sięgają 200 m n.p.m., najwyższe wzniesienie 266 m n.p.m.
Wzdłuż Płaskowyżu wznoszą się lokalne "góry" m.in. Góra Królewska (266 m n.p.m), Góra Weryńska (259 m n.p.m.), Góra Hadykowska (250 m n.p.m.), wprowadzając urozmaicenie do krajobrazu. Mimo równinnego charakteru powiatu, łagodnego obniżenia, doliny licznych rzek i potoków tworzą malowniczy krajobraz.
Bogactwa naturalne - gleby
W powiecie kolbuszowskim występują w dostatecznych ilościach surowce ceramiczne i piaski, stanowiące bazę dla potrzeb budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych.
Najczęściej występujące surowce naturalne, to:
- surowce iglaste, stanowią je: gliny zwietrzelinowe i łupki karpackie, iły krakowieckie, gliny zwałowe. Surowce te, ze względu na swoje pochodzenie mają różną przydatnoć do produkcji wyrobów ceramicznych. W oparciu o złoża surowców ilastych na terenie powiatu powstało kilka większych zakładów produkujących materiały budowlane, oraz szereg małych cegielni,
- zasoby kruszyw, stanowią je piaski kwarcowe, żwiry lub pospółki. Ich zasoby z wyjątkiem żwiru są znane. Kruszywa naturalne są najczęciej eksploatowanymi surowcami na terenie powiatu,
- torfy, występujące głównie w zastoiskach bagiennych, są w niewielkim stopniu wykorzystywane.
Powiat kolbuszowski ma charakter rolniczy. Gleby są podstawowym zasobem naturalnym, decydującym o charakterze gospodarczym regionu. Największą powierzchnię zajmują gleby wytwarzane z piasków całkowitych, słabo gliniastych i gliniastych, gleby darniowo-bielicowe o dużym stopniu zbielicowania, żwirowe, piaskowe, gliniaste i sapy - gleby podmokłe i zimne, zajęte przede wszystkim pod łąki i pastwiska. Lepsze gleby tj. piaski gliniaste, naglinowe, bielice lekkie, średnie i ciężkie (gliny) występują lokalnie i stanowią niewielki procent terenów rolnych.
Struktura użytków rolnych
- Powierzchnia powiatu (ogółem): 77 306 ha
- Użytki rolne: 42 467 ha
- Grunty leśne w tym zadrzewione oraz zakrzewione: 29 792 ha
- Grunty zabudowane i zurbanizowane: 2 481 ha
- Grunty pod wodami: 287 ha
- Użytki ekologiczne: 97 ha
- Nieużytki: 1936 ha
- Tereny różne: 246 ha
Położenie geograficzne
Powiat Kolbuszowski położony jest w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, obejmując prawie 2/3 obszaru Płaskowyżu Kolbuszowskiego, prawie całkowicie w dorzeczu Łęgu, prawego dopływu Wisły. Lasy zajmują ponad 30% obszaru całego powiatu. Powiat kolbuszowski zajmuje powierzchnię 774 km2 zamieszkaną przez około 61 tys. mieszkańców.
Przez ziemię kolbuszowską przebiegają ważne szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 9 Radom - Rzeszów - Barwinek, szerokotorowa linia hutniczo - siarkowa (LHS). Na obszarze powiatu biegną trasy drogowe: Rzeszów - Mielec, Rzeszów - Tarnobrzeg, Mielec - Leżajsk i linia kolejowa relacji Tarnobrzeg - Rzeszów.