Dziś jest: , 1.9.2024 08:33

Kolbuszowa

 

Kalendarz wydarzeń

Dziś jest: , 1 Wrzesnia 2024

Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
Październik
Listopad
Grudzień
Pn Wt Śr Czw Pt Sob Ndz
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30
Wszystkie wydarzenia

Pnioki, krzoki i ptoki

 „PNIOKI”, „KRZOKI” I „PTOKI” Z KOLBUSZOWEJ I POWIATU
 
                 Kuchnia lasowiacka, jak każda inna, to świat złożony z obyczajów, smaków i zapachów. Tak naprawdę nie ma jednej lasowiackiej kuchni, ale to lasowiacka tradycja stworzyła fundament, na którym opierała się cała sztuka kulinarna naszego regionu, naszej małej ojczyzny. Ponieważ pod konie XIX wieku większość mieszkańców naszego regionu borykała się z trudnymi warunkami materialnymi, była zmuszona do emigracji zarobkowej. Wielu ludzi, zwłaszcza młodych, wyjeżdżało na roboty sezonowe do Niemiec, Austrii, Francji a także na kresy wschodnie. Poza tym są w naszym powiecie miejscowości, gdzie w akcie kolonizacji józefińskiej założono osady niemieckie, jak Nowy Dzikowiec czy Raniżów. Przed II wojną światową znaczny procent mieszkańców Kolbuszowej, Sokołowa, Majdanu Królewskiego i Raniżowa stanowiła ludność narodowości żydowskiej. Po II wojnie wiele rodzin zostało przesiedlonych z terenów wschodnich i tu osiedlonych. Mimo tego, różnego narodowościowo społeczeństwa, w naszym regionie życie w tamtych czasach toczyło się w dobrych stosunkach sąsiedzkich. Gospodynie chętnie wymieniały się przepisami na potrawy i wypieki.
Często dzieliły się doświadczeniem i tajnikami prowadzenia domu i gospodarstwa. Stąd znalazły się w jadłospisach lasowiackich potrawy kuchni innych narodów i regionów naszego kraju. Przyjęte nowe przepisy kulinarne były niejednokrotnie modyfikowane, nie zawsze bowiem nasze babcie było stać na zakup takich surowców, produktów, przypraw, które zawarte były w recepturach z innych kuchni. Dlatego nieraz następowało „udomowianie” tych potraw na miarę możliwości i zasobów tutejszych gospodarstw. Powstawały więc jakby nowe potrawy, bardziej oszczędne, proste, ale nie mniej smaczne i zdrowe.
Zebrane i przedstawione tu przepisy zawierają opisy tradycyjnych potraw ludowych naszego regionu  sporządzanych „z dziada pradziada”, ale również te, w których widać znaczne wpływy tradycji kuchni innych narodów. Przenikanie się zwyczajów żywieniowych było i jest wielostronne. I to jest piękne, wszak podobno to kuchnia jest najlepszym sposobem kontaktu z otoczeniem i najprostszym ze sposobów poznania świata. Istnieje pogląd, że muzyka łagodzi obyczaje i jest to niekwestionowana prawda. Ale dobra kuchnia, smakowite potrawy podawane z niekłamana serdecznością, sprawia, że jesteśmy sobie lepszymi. Czyli dobra kuchnia tez łagodzi obyczaje. Spośród wielu przepisów „zadomowionych” w naszej kuchni wybraliśmy te, które na pewno nie sprawią wielkich trudności w przyrządzaniu. Znajdują się tu stare przepisy na potrawy takie jakie jadano dawno temu, a także przepisy dzisiejsze; na jadło powszednie, codzienne i odświętne , proste i wymyślne; kuchnia niegdysiejsza i teraźniejsza; i „przaśna” i „siermiężna” jakby to powiedzieli nasi pradziadowie. Życzymy by nasze jadło każdemu do smaku przypadło. I niech będzie afirmacją tego, co lasowiackie i potwierdzeniem tego, że nasze przysmaki są prawdziwymi przysmakami. I te wiejskie i te miejskie i te dworskie i te, które przywędrowały z różnych stron i tu się zadomowiły.
 
 
PRZEPISY „PNIOKÓW”, „KRZOKÓW” I „PTOKÓW”
Pnioki

ZAMIAST ZIEMNIAKÓW – przepis śp. Anny Augustyn z Kolbuszowej
Składniki: 1 kg ziemniaków, 1 dag drożdży, 1 jajko, 3 łyżki mąki, sól, pieprz, natka pietruszki, tłuszcz do smażenia
 
Wykonanie: Ziemniaki przemleć, dodać drożdże, jajko, mąkę, przyprawić solą i pieprzem oraz odrobiną  natki pietruszki. Zagnieść ciasto, wyrobić niewielkie kulki i smażyć na rumiano w głębokim tłuszczu (jak pączki). Podawać do mięs z sosem.
 
 
 
SAŁATKA Z MARCHEWKI – przepis Państwa Chudzików
 
Składniki: Marchewka, cebula, ziele angielskie, sól, pieprz, liść laurowy, goździk, olej, sok z cytryny lub kwasek cytrynowy, cukier, cebula
 
Wykonanie: Umytą marchewkę ugotować w całości w osolonej wodzie z dodatkiem pieprzu, ziela i liścia laurowego. Następnie marchewką obrać i pokroić w plasterki, dodać pokrojoną w piórka sparzoną cebulę (można dodać również surową albo gotowaną), olej, sok z cytryny, trochę cukru, pieprz.
 
 
 
PLACKI JARSKIE – ZIEMNIACZANE – przepis Matyldy Rybki
 
Składniki: kilka placków ziemniaczanych, 10-20 dag pieczarek, cebula, po jednej papryce czerwonej i zielonej, pomidor, masło, pieprz, sól
 
Wykonanie: Na maśle podsmażyć pieczarki z cebulą, dodać pokrojoną paprykę i pomidora, doprawić solą i pieprzem. Usmażone warzywa nakładać na niezbyt grube placki i zwijać.
 
 
LEGUMINA BISZKOPTOWA – przepis Matyldy Rybki
 
Składniki: 4 jajka, 3 jabłka, cukier, 3 łyżki mąki, masło do smarowania, cukier z cynamonem do posypania
 
Wykonanie: Żółtka utrzeć z 4 łyżkami cukru do białości, a z białek ubić pianę. Żółtka wymieszać z mąką i delikatnie z pianą. Rondelek (wielkości małej tortownicy) dobrze wysmarować masłem, na dnie ułożyć pokrojone w plasterki jabłka, posypać cukrem i zalać ciastem. Upiec. Gotową leguminę posypać cukrem z cynamonem. Najlepiej smakuje na gorąco.
 
 
 
RURKI – przepis Matyldy Rybki
 
Składniki: 1 kg sera białego, 1 kg tłuszczu (½  kg margaryny i ½ masła), 1 kg mąki, powidło, cukier puder, cukier waniliowy
 
Wykonanie: Z sera, tłuszczu i mąki zagnieść ciasto, rozwałkować, wykrawać kwadraty, zwijać z powidłem i upiec na złoty kolor. Gotowe posypać cukrem pudrem wymieszanym z cukrem waniliowym.
 
 
 
CHRUST – przepis Matyldy Rybki
 
Składniki: 8  żółtek, 8 łyżek dobrej kwaśnej śmietany, ½ kg mąki, 1 łyżka octu, 1 cukier waniliowy, 60 dag smalcu do smażenia, cukier do posypania
 
Wykonanie: Z podanych składników na stolnicy długo wyrabiać ciasto. Wykrawać chrust i smażyć w głębokim tłuszczu. Posypać cukrem pudrem
 
 
 
Krzoki
 
 
RYBA „PO ŻYDOWSKU”, TZW. GAŁKI – przepis Stanisławy Margańskiej z Kolbuszowej, która przyszła z Dynowa

Składniki: Karp wielkości około 1 ½ kg (lub inna ryba słodkowodna), mała cebula, 3 jajka, bułka tarta, natka pietruszki. Wywar: 2 marchewki, 1 pietruszka, kawałek selera, 3 cebule, 3-4 ziarna ziela angielskiego, 2 liście laurowe, około 10 rodzynek, sól, pieprz, cukier
 
Wykonanie: Rybę odfiletować (oddzielić mięso od skóry i ości). Głowę bez oczu, i wszystkie części pozostałe po filetowaniu ugotować razem z pokrojonymi warzywami na bardzo wolnym ogniu. Doprawić, tak, żeby wywar miał słodkawy smak, przecedzić. Obrać mięso, które pozostało przy ościach i głowie i zmielić je razem z surową rybą, cebulą i dwoma ugotowanymi na twardo jajkami. Do powstałej masy dodać surowe jajko, sporo zielonej pietruszki, bułkę tartą i przyprawić solą, pieprzem i cukrem. Masa ma mieć taką konsystencję, żeby można było formować z niej małe pulpety (gałki). Gałki gotować w odcedzonym wywarze około 20 min (płyn powinien lekko „mrugać”, nie wolno gotować gwałtownie). Gałki można jeść na ciepło z dobrą bułką lub zrobić w galarecie: do wywaru dodać żelatyny, gałki ułożyć w głębokim półmisku lub szklanej salaterce, udekorować marchewką wyjęta z wywaru i zalać lekko tężejącą galaretą. Gdy ostygnie, zdjąć z wierzchu tłuszcz. Wywar i ryba maja mieć lekko słodkawy smak. Ważny jest tez pieprz, który nadaje połowę ostrości. Tak przygotowana ryba jest lekkostrawna i bezpieczna gdy nie ma ości.
 
 
 
SZARLOTKA (bardzo zdrowa)
 
Składniki: 4-6 jajek, ¾ szklanki szlachetnego cukru (brązowego z witaminami, ewentualnie fruktozy z owoców), 1 szklanka maki owsianej, 1 kubełek masła roślinnego (rozpuszczonego), 1 łyżka szafranu, ½ szklanki zmielonych migdałów lub płatków migdałowych, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, 1 cukier z prawdziwą wanilią, 1 zapach pomarańczowy, 2 łyżki stołowe rodzynek namoczonych w koniaku i obsypanych mąka owsianą, przyprawa do strucli
 
Wykonanie: Z mąki, jajek, cukru, masła, z dodatkiem cukru waniliowego, proszku do pieczenia, szafranu i zapachu zagnieść ciasto, wyłożyć na dno natłuszczonej formy. Jabłka pokroić w ósemki, wyłożyć na wierch ciasta, dodać rodzynki, posypać przyprawą do strucli i migdałami. Upiec.
 
 
PLACEK „ŚLĄSKI” NAZYWANY W NASZYM DOMU PLACKIEM „CIOCI WINI” – przepis Stanisławy Margańskiej z Kolbuszowej, która przyszła z Dynowa
 
 
Składniki: 5 czubatych łyżek kakao, 4 jajka, 40 dag cukru pudru, 20 dag margaryny (np. „Palma”, lub „Bielska”), 20 dag mąki, 1 szklanka słodkiego mleka, 2 opakowania cynamonu, opakowanie proszku do pieczenia. Biszkopt: 8 jajek, ¾ szklanki suchego maku, ¾ szklanki pokruszonych biszkoptów, 3 czubate łyżki mąki, 1 szklanka cukru pudru, 1 ½ łyżeczki proszku do pieczenia. Masa czekoladowa: 3 jajka, niepełna szklanka cukru kryształu, kakao, 1 kostka masła, ½ kostki „Kasi”
 
Wykonanie: Margarynę utrzeć z cukrem na puszysta masę i wbijać po jednym jajku ciągle  ucierając. Dodać mąkę wymieszana z proszkiem do pieczenia, cynamonem, kakao oraz mleko i utrzeć. Upiec dwa placki na blachach wysmarowanych tłuszczem i wyłożonych folią aluminiową lub papierem do pieczenia.
Mąkę na biszkopt wymieszać z suchym makiem. Ubić na sztywno pianę z białek, dodać cukier. Ciągle ubijając, dodawać po jednym żółtku. Na koniec dodać biszkopty oraz mąkę z makiem i proszkiem. Wymieszać. Upiec na blaszce takiej wielkości jak poprzednie placki. Można też upiec zwykły biszkopt, bez maku.
Całe jajka ubić na parze z cukrem. Do gorącej masy jajecznej wsypać kakao (według uznania). Masę wystudzić i połączyć z utartym na puch masłem i margaryną. Można też dodać trochę alkoholu.
Placki przełożyć masą czekoladową, tak aby biszkopt był w środku.
 
 
CIASTO Z ORZECHAMI– przepis Stanisławy Margańskiej z Kolbuszowej, która przyszła z Dynowa
 
 
Składniki: 40 dag mąki, 1 kostka margaryny „Palmy”, 2 łyżki cukru i 16 dag cukru, 1 cukier waniliowy, 2 pełne łyżeczki proszku do pieczenia, 1 łyżka octu, 4 jajka, powidło np. śliwkowe, 16-20 dag orzechów. Masa: 15 dag masła, ½ szklanki cukru pudru, 1 żółtko, troszkę olejku migdałowego lub arakowego. Polewa: 3 łyżki cukru, 2 łyżki kakao, 3 łyżki wody, ½ kostki margaryny
 
Wykonanie: Mąkę, margarynę, 2 łyżki cukru i proszek zsiekać, dodać cukier waniliowy, ocet i żółtka, zagnieść ciasto i podzielić na dwie części. Rozłożyć lub zetrzeć na grubej tarce (a następnie ugnieść i równomiernie rozprowadzić) na dwie średniej wielkości natłuszczone formy. Ciasto posmarować powidłem o lekko kwaśnym smaku. Ubić pianę z 2 białek z dodatkiem 8 dag cukru, delikatnie wymieszać z połową drobno posiekanych łuskanych orzechów i wyłożyć na powidło. To samo powtórzyć z drugim plackiem. Piec aż piana się zrumieni (40-45 min.). Placki skleić masą pianą do wewnątrz i polać polewą.
 
 
 
SZACHOWNICA
 
Składniki: 6 jajek, ½ kg mąki, 1 szklanka cukru, niepełna szklanka oleju, 1 szklanka wody gazowanej, 2 płaskie łyżki proszku do pieczenia, 1 cukier waniliowy, 4 łyżki kakao, czekolada
 
Wykonanie: Jajka ubić z cukrem i cukrem waniliowym na puszysta masę. Miksując połączyć z wodą, olejem, mąką i proszkiem do pieczenia. Masę podzielić na dwie równe części. Jedną wymieszać dokładnie z czterema łyżkami kakao a drugą z czterema łyżkami maki. Płaską prostokątną formę wyłożyć pergaminem. Wylewać w niej obok siebie na przemian paski jasnego i ciemnego ciasta. Piec około 30 min. w 180 stopniach. Po przestudzeniu placek przekroić wzdłuż na trzy placki. Czekoladę rozpuścić w kąpieli wodnej, posmarować nią wierzch placków i ułożyć je na sobie tak, żeby powstała szachownica. Boki i wierzch posmarować masą i oprószyć kokosem lub zmielonymi orzechami.
 
 
 
DROŻDŻOWA BABKA MARMURKOWA Z ZIEMNIAKAMI
 
Składniki: 3 dag drożdży, 45 dag mąki, 1 szklanka mleka, 4 żółtka, 15 dag cukru pudru, szczypta soli, 12 dag masła, 2 ziemniaki średniej wielkości, tłuszcz i mąka ziemniaczana do formy, cukier puder do posypania
 
Wykonanie: Drożdże rozdrobnić, wymieszać z łyżka mąki, odrobina letniego mleka i łyżeczka cukru. Zaczyn odstawić na kilka minut w ciepłe miejsce. Ugotowane w mundurkach wystudzone ziemniaki obrać i zetrzeć na tarce. Żółtka utarć z cukrem pudrem  oraz masłem na gładka masę. Następnie dodać przygotowany zaczyn, resztę mąki i ziemniaki, a na koniec powoli, małymi porcjami wlewać letnie mleko. Wszystkie składniki wyrobić. Ciasto podzielić na dwie równe części. Do jednej wsypać kakao i wyrabiać tak długo, aż masa stanie się jednolicie ciemna. Obie porcje przykryć i odstawić w cieple miejsce. Wysmarowaną i wysypaną mąką ziemniaczana formie ułożyć ciemne ciasto a na nim jasne. Piec na złoty kolor w 175 stopniach około 50 min. Wyjąć z piekarnika i odstawić na kilka minut, a następnie wyjąć z formy i wystudzić. Gotowe posypać cukrem pudrem lub polukrować.
 
 
 
KRUCHY PLACEK Z RABARBAREM
 
Składniki: 2 szklanki mąki, 20 dag margaryny, 2 żółtka, 2-3 łyżki gęstej śmietany, ½ szklanki cukru pudru, 50 dag rabarbaru, 3 łyżki cukru, 2-3 łyżki bułki tartej, tłuszcz do formy, cukier puder do posypania
 
Wykonanie: Mąkę posiekać z margaryną, żółtkami i cukrem pudrem, dodać śmietanę i szczyptę soli i szybko wyrobić ciasto, schłodzić w lodówce. ¾ ciasta rozwałkować, włożyć na lekko natłuszczoną blachę. Piec w dobrze nagrzanym piekarniku około 20 min. do lekkiego zrumienienia. Rabarbar umyć, obrać, drobno poszatkować i rozgotować z jedną łyżką wody, a następnie odparować i posłodzić. Podpieczone ciasto posypać bułka tartą, posmarować rabarbarem i posypać bułką. Z pozostałego ciasta zrobić cienka paski i ułożyć z nich kratkę na rabarbarze. Piec około 20-30 min. w średnio nagrzanym piekarniku. Po upieczeniu posypać cukrem.
 
 
TORT FASOLOWY – przepis Barbary Kardyś
 
Składniki: 40 dag ugotowanej fasoli, 1 ½ szklanki cukru, olejek migdałowy, około ½ szklanki pszennej bułki tartej, 1 kopiasta łyżeczka proszku do pieczenia
 
Wykonanie: Żółtka utrzeć z cukrem. Fasolę przetrzeć przez sito i wymieszać z żółtkami. Następnie dodać pianę ubitą z białek, bułka tartą, proszek i olejek i szybko wymieszać. Tortownicę wysmarować tłuszczem i wysypać bułka tartą lub mielonymi biszkoptami. Piec 60 min. Przekroić i przełożyć masą kawową lub czekoladową, a wierzch polukrować.
 
 
Ptoki
 
 
GAŁUSZKI Z SZYNKĄ – przepis pani Marii Wolińskiej obecnie zamieszkałej w Przeworsku
 
Składniki: 5 ziemniaków średniej wielkości, ½ szklanki tartej bułki, 1 łyżka maki, 1 łyżka masła, 4 łyżki śmietany 12%, 1 jajko, 12 dag szynki, 3 łyżki mąki, sól i pieprz do smaku
 
Wykonanie: Ziemniaki ugotować w mundurkach, obrać i ugnieść albo zemleć w maszynce. Trata bułką podsmażyć na maśle, dodać śmietanę, rozkłócone jajo, posiekana szynkę, mąkę, sól i pieprz. Połączyć z masą ziemniaczaną i starannie wymieszać. Z powstałego ciasta zrobić na wysypanej mąką stolnicy wałeczek i pokroić go na równe kawałki, z których uformować kulki. Ułożyć na natłuszczonej olejem brytfannie i piec około 20 min. w 180 stopniach. Podawać z sosem i surówką.

Starostwo Powiatowe w Kolbuszowej

  ul. 11-go Listopada 10
       36-100 Kolbuszowa
           
        NIP: 814-15-73-682
 REGON: 690581382

Informacja:

tel:  17 744 57 71,
      17 227 58 80
fax: 17 227 15 23

Godziny otwarcia urzędu:

            poniedziałki - 8:00 - 16:00

 od wtorku do piątku - 7:30 - 15:30


© 2015 - Powiat Kolbuszowski
Realizacja: Ideo